به نقل از «فارس»

حجت الاسلام کلانتری: حکمرانی بر مبنای دین خدا جز با اجرای احکام اجتماعیِ دین ممکن نخواهد بود

تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۷۸۴۹۵

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری فارس، سی و ششمین جلسه از سلسله مباحث با موضوع «ولایت فقیه» با تدریس حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم کلانتری رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی، عضو هیأت علمی دانشگاه و تولیت حرم مطهر حضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ علیه‌السلام، در سالن شهید آیت‌الله دستغیب برگزار شد.

 حجت‌الاسلام کلانتری در این جلسه، به بیان دومین دلیل قرآنی نظریه «ولایت فقیه» پرداخت و گفت: براساس این استدلال، حقّ تشریع و قانونگذاری فقط مختص خداوند است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این استاد حوزه و دانشگاه در توضیح این دلیل، گفت: با دقت در آیات قرآن کریم بر اصل بنیادی بسیار مهمی دست می‌یابیم که در موضوع ولایت‌فقیه بسیار راهگشاست. قرآن کریم در آیات متعددی با صراحت از«انحصار حکم و حق تشریع و قانونگذاری به خداوند» سخن می‌گوید: در آیه ۴۰ سوره مبارکه یوسف می‌خوانیم: «إِنِ الْحُکْمُ إِلاَّ لِلَّهِ أَمَرَ أَلّا تَعْبُدُوا إِلاّ إِیَّاهُ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ»، حکم تنها از آن خداست فرمان داده که غیر از او را نپرستید. این است آیین پا برجا، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند. 

وی اضافه کرد: قرآن کریم در آیه ۵۷ سوره انعام نیز چنین می‌گوید: «... إِنِ الْحُکْمُ إِلاَّ لِلهِ یَقُصُّ الْحَقَّ وَ هُوَ خَیْرُ الْفاصِلینَ». در سوره یوسف آیه ۶۷ نیز همین تعبیر دیده می‌شود. «... إِنِ الْحُکْمُ إِلَّا لِلَّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَعَلَیْهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُتَوَکِّلُونَ»

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی در توضیح معنی «حکم» گفت: «حکم» عبارت است از ایجاد نوعی پیوند و استحکام بین اجزاء یک چیز به‌گونه‌ای که اجزاء آن از هم جدا نشوند و در آن ضعف و شکستگی و سستی پدید نیاید. برقراری چنین پیوندی بین اجزاء یک چیز، هم در امور تکوینی صادق است و هم در امور اعتباری و تشریعی. قرآن کریم در آیات بالا هم، حکم در تکوین یعنی برقراری پیوند و استحکام در میان اجزاء تکوینی جهان را مختص خداوند می‌داند (سوره انعام، آیه ۶۲،  سوره قصص، آیه ۷۰، سوره رعد، آیه ۴۱) و هم حکم در تشریع را (سوره یوسف، آیه ۴۰). 

 حجت‌الاسلام والمسلمین کلانتری تصریح کرد: اختصاص حکم تشریعی به خداوند بدین معناست که همه دستورالعمل‌ها و احکامی که برای آدمیان در هر عصری وضع می‌گردد در صورتی مشروع و مطاع است که از ناحیه خداوند باشد، زیرا طبق آیات بالا، حق تشریع حکم، مختص خداوند است و هیچ کس جز او از چنین حقی برخوردار نیست. 

وی ادامه داد: بنابراین، مفاد و مفهوم آیات بالا چنین خواهد بود که صدور هرگونه حکم و دستوری فقط حقّ ویژه خداوند است، فقط احکام خداوند حق و مشروع هستند و آدمیان جز در مقابل احکام و دستورات خداوند مجاز به اطاعت نیستند. 

این استاد حوزه و دانشگاه پیرامون چگونگی عرضه و ارائه احکام تشریعی خداوند بر انسان‌ها، گفت: خداوند متعال احکام تشریعی را از طریق وحی برآدمیان عرضه می‌کند و همین احکام ابلاغ شده به وسیله وحی آسمانی، مبنا و اساس هرگونه حکم در شریعت اسلامی قرار می‌گیرند. به همین سبب آیات متعددی از قرآن کریم بر این نکته تأکید می‌ورزند که هرگونه حکمی باید مطابق با وحی یعنی به عبارتی «ما انزل الله» باشد که در آیات ۴۴، ۴۵ و ۴۷ سوره مائده به آن اشاره شده است.

 «... وَ مَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِکَ هُمُ الْکافِرُونَ - هر کس به خلاف آنچه خدا فرستاده حکم کند، چنین کسی از کافران خواهد بود» (آیه ۴۴ سوره مائده). 
«... وَ مَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِکَ هُمُ الظالمُون - و هر کس به خلاف آنچه خدا فرستاده حکم کند، چنین کسی از ستمکاران خواهد بود» (آیه ۴۵ سوره مائده).

«... وَ مَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِکَ هُمُ الفاسِقون - و هر کس به خلاف آنچه خدا فرستاده حکم کند، چنین کسی از فاسقان خواهد بود» (آیه ۴۷ سوره مائده) 

تولیت حرم مطهر با ذکر این نکته که خداوند بزرگ در آیات متعددی از پیامبر اسلام (ص) می‌خواهد که براساس آیات وحی حکم نماید و چیزی جز وحی را مبنای دستورات خود قرار ندهد، به آیه ۴۸ سوره مائده اشاره کرد و گفت: خداوند متعال در این آیه شریفه می فرماید «وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتَابِ وَمُهَیْمِنًا عَلَیْهِ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَکَ مِنَ الْحَقِّ...» یعنی ما این کتاب [=قرآن‌] را به حق به سوى تو فرو فرستادیم، در حالى که تصدیق‌کننده کتاب‌هاى پیشین و حاکم بر آن‌هاست.

پس میان آنان بر وفق آنچه خدا نازل کرده حکم کن، و از هواهایشان [با دور شدن‌] از حقى که به سوى تو آمده، پیروى مکن.

وی ادامه داد: همچنین در آیه ۴۹ همین سوره مبارکه می‌‍خوانیم «وَأَنِ احْکُمْ بَیْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَنْ یَفْتِنُوکَ عَنْ بَعْضِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَیْکَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُصِیبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَإِنَّ کَثِیرًا مِنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ» یعنی و میان آنان به موجب آنچه خدا نازل کرده، داورى کن و از هواهایشان پیروى مکن و از آنان برحذر باش؛ مبادا تو را در بخشى از آنچه خدا بر تو نازل کرده به فتنه دراندازند. پس اگر پشت کردند، بدان که خدا مى‌خواهد آنان را فقط به [سزاى‌] پاره‌اى از گناهانشان برساند، و در حقیقت بسیارى از مردم نافرمانند.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی با ذکر این نکته که براساس این آیات به یک اصل بنیادی و کلی می‌رسیم و آن «انحصار هرگونه قانونگذاری به خداوند» است، سؤالی مطرح کرد و گفت: نخستین پرسشی که اکنون به ذهن می‌رسد این است که آیا مورد یا مواردی از این اصل کلی استثناء شده است؟

وی در پاسخ به این پرسش گفت: آنچه از اصل بنیادی «انحصار هرگونه قانون‌گذاری به خداوند» استثناء می‌شود تنها مواردی است که خداوند، خود به انسان‌های کاملی اذن قانون‌گذاری داده است؛ البته با این قید که قانون‌گذاری آنان در محدوده و قلمرو همان احکامی باشد که خداوند تشریع فرموده است. دقت در مفاد بسیاری از آیات قرآن کریم این حقیقت را در اختیار می‌گذارد که پیامبران الهی همان انسان‌های کاملی هستند که خداوند به آنان اذن تشریع و قانون‌گذاری در محدوده «ما اَنزَلَ الله» داده است (سوره انعام، آیه ۸۹، سوره آل عمران، آیه ۷۹،  سوره یوسف، آیه ۲۲، سوره قصص،  آیه ۱۴ و آیات دیگر). 
 وی پیرامون نتایجی که می توان از مجموعه آیات مذکور و آیاتی از این دست، احصاء کرد، گفت: نخستین نتیجه این است که از منظر قرآن کریم، تنها احکام و دستورالعمل هایی برای مؤمنان مشروعیت دارند که یا به صورت مستقیم از ناحیه خداوند بزرگ تشریع شده اند و یا توسط انسان های کاملی که از ناحیه خداوند از چنین اذن و اعتباری برخوردار می باشند. باید توجه داشته باشیم که نقطه اصلی برخورد اسلام و لیبرالیسم در همین نکته اساسی نهفته است. یکی از اصول لیبرالیسم این است که دین و وحی آسمانی به هیچ وجه حقّ ورود به عرصه قانون گذاری ندارد، بلکه این خودِ مردم هستند که برای خودشان از حقّ قانون گذاری برخوردارند. اصل «سکولاریزم» که از اصول اصلی لیبرالیسم می باشد عبارت است از گرایشی که طرفدار و مروّج بی اعتنایی و به حاشیه راندن دین از ساحت های مختلف حیات انسانی از قبیل سیاست،حکومت، علم، اخلاق، عقلانیت، حقوق و... است.
 
وی در مورد دومین نتیجه ای که از آیات ذکر شده به دست می آید، گفت: اطلاق آیات بالا به روشنی این نتیجه را نیز در اختیار می گذارد که در این اصل، تفاوتی میان احکام و دستورالعمل های فردی و اجتماعی نمی باشد؛ یعنی همان گونه که در حوزه روابط فردی، فقط حکم الله معتبر، مشروع و حجت می باشد و مؤمنان مکلّف به انجام آن می باشند، در حوزه روابط اجتماعی نیز حکم الله معتبر، مشروع و حجت است و مؤمنان فقط مکلّف به رعایت آن می باشند.

این استاد حوزه و دانشگاه، پیرامون سومین نتیجه گفت: عینیت یافتن همین اصل بنیادی در عرصه حیات اجتماعی مؤمنان در گرو دو امر حیاتی است؛ اول، شناخت روشمند و صحیح احکام الله و دوم، اجرای دقیق احکام الله در زوایای گوناگون حیات اجتماعی مؤمنان.
وی اضافه کرد: لازمه بدیهی این امر، اهمیت یافتن نقش عناصر انسانی عالِم به احکام الله و توانا در اجرای احکام الله در جامعه مؤمنان می باشد. به عبارت دیگر حکمرانی بر مبنای دین خدا جز با حضور و در رأس قرار گرفتن عالِم ترین فرد به دین خدا و تواناترین فرد در اجرای احکام اجتماعیِ دین ممکن نخواهد بود.

وی در ادامه به کلامی از امیرمومنان در باب حاکمیت مشروع اشاره کرد و گفت: امام علی(علیه السلام) آنجا که در این باب در خطبه ۱۷۳ نهج البلاغه سخن می گوید، چه زیبا و رسا از این مهم پرده برداشته است: «اَیُّها النّاسُ اِنَّ اَحَقَّ النّاسِ بِهذاَ الأَمرِ اَقواهُم عَلَیهِ و اَعلَمَهُم بِاَمرِاللهِ فِیهِ» ، ای مردم! سزاوارترین مردم به حاکمیت، کسی است که از همه بر این کار تواناتر و به احکام خداوند در این خصوص آگاه تر باشد.
 
حجت الاسلام والمسلمین دکتر کلانتری خاطرنشان کرد: بدون شک در عصر حضور پیامبر اکرم(ص) مصداق بارز چنین انسانی، شخص آن حضرت می باشد، چنانچه در عصر حضور امامان معصوم(ع) مصداق بارز چنین انسانی همان حضرات می باشند. در عصر غیبت، دین شناسانی که در شناخت و اجرای دقیق احکام الله برترین عالِمان و مجریان عصر خویش می باشند مصداق بارز همین عناصر انسانی بشمار می آیند.

این استاد حوزه و دانشگاه در پایان اظهار کرد: بنابراین، گردن نهادن به اصل قرآنی «انحصار حقّ قانونگذاری و تشریع به خداوند بزرگ» به صورت منطقی مستلزم پذیرش نقش حیاتی انسان هایی در حاکمیت سیاسی جامعه اسلامی است که در شناخت و اجرای احکام خداوند برترین انسان های عصر خویش بشمار می آیند. توجه به این نکته ضروری است که آن اصل قرآنی و این لازمه منطقی، به دلیل جاودانگی و ابدیت قرآن و اسلام اختصاص به عصر خاصی ندارد و تا پایان عمر دنیا، ساری و جاری می باشند.

پایان پیام/
 

منبع: فارس

کلیدواژه: حجت الاسلام کلانتری اخبار دانشگاه شریعت استاد حوزه و دانشگاه حجت الاسلام قانون گذاری اجرای احکام اصل بنیادی سوره مائده احکام الله قرآن کریم آیات بالا آنچه خدا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۷۸۴۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آئین نکوداشت آیت الله موسوی جزایری برگزار می شود

مدیرکل تبلیغات اسلامی خوزستان با بیان اینکه آیت الله جزایری؛ پدر معنوی استان خوزستان هستند، گفت: آئین نکوداشت آیت الله موسوی جزایری ۱۲اردیبهشت جاری در اهواز برگزار می‌شود. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم  از اهواز، حجت الاسلام مهدی اخوان صباغ امروز در نشست خبری تشریح برنامه‌های آئین نکوداشت  آیت الله موسوی جزایری که در سالن جلسات مرکز رسانه تبلیغات اسلامی خوزستان برگزار شد، گفت: 12 اردیبهشت ماه جاری آئین نکوداشت بیش از نیم قرن مجاهدت آیت الله موسوی جزایری در روز تکریم استاد و مقام معلم برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه این مناسبت و فرصت را مغتنم شمردیم تا در خوزستان از مقام استاد و زعیم حوزه‌های علمیه استان تقدیر بشود، افزود:  برگزاری این آئین به پیشنهاد نماینده ولی فقیه در خوزستان، حضرت حجت الاسلام حاج آقا موسوی فرد بوده است.

وی با اشاره به علت برگزاری آئین نکوداشت آیت الله جزایری گفت: از روز اولی که حاج آقا موسوی فرد در خوزستان حاضر شد، مجلس تکریم آیت الله جزایری و ایجاد کنگره گرامیداشت و نکوداشت برای وی را مدنظر قرار و دستور داد هرچه سریع‌تر این کار صورت گیرد؛ در مسیر زمان مسائلی رخ داد که سبب شد این امر اتفاق نیفتد اما در نهایت قرار است روز چهارشنبه دوازدهم اردیبهشت آئین نکوداشت آیت الله موسوی جزایری برگزار شود.

مدیر کل تبلیغات اسلامی خوزستان در ادامه  گفت: این برنامه از جانب حجت الاسلام موسوی فرد و اقشار مختلف مردم خصوصاً طلاب، روحانیون، اساتید حوزه، اساتید دانشگاه، معلمان، عشایر، پاسداران، پیشکسوتان دفاع مقدس، خبرگان رهبری، شاگردان و اساتیدی که محصول فعالیت فرهنگی، آموزشی و تربیتی آیت الله موسوی جزایری هستند، انجام می‌شود.

وی در ادامه بیان کرد: آیت الله موسوی جزایری انصافا بر گردن خوزستان حق دارد. آیت الله جزایری بیش از 50 سال در استان زحمت کشیده، زندگی خود را وقف دین و انقلاب کرده است، لذا باید مورد تجلیل و تقدیر قرار گیرند، زیرا تقدیر از زحمات وی، تقدیر از انقلاب، دین و اسلام است، به همین منظور نماینده معزز ولی فقیه در استان بر خود واجب دانست این مجلس را برپا کند.

حجت الاسلام مهدی اخوان صباغ با اشاره به اینکه فعالیت‌های آیت الله موسوی جزایری در خوزستان بسیار گسترده بوده است، گفت: قطعاً با برگزاری یک آئین نکوداشت نمی‌توان به همه عرصه‌ها و جوانب فعالیت وی پرداخت. اما مد نظر است فعالیت‌های حوزوی، دانشگاهی، رسانه‌ای، فرهنگی، تربیتی خصوصاً در مساجد، هیئت‌ها، شبکه سازی، انسان سازی، تربیت کادر، تربیت نیروهای مؤمن، انقلابی و پای کار، حضور مؤثر در فضای مجازی، تربیت اساتید فاضل حوزه علمیه، توسعه فعالیت‌های کمی و کیفی حوزه علمیه که به برکت وجود ایشان است تا حد امکان به عنوان پدر معنوی خوزستان مورد تقدیر و تشکر قرار گیرد.

مدیرکل تبلیغات اسلامی خوزستان با بیان اینکه شخصیت آیت الله جزایری بسیار وارسته، بزرگوار و با دردِ دین بالایی است گفت: ایشان شخصاً نسبت به دین، انقلاب و ارزش‌های دینی خود را مسئول می‌دانند، لذا همه ما و اشخاصی که این مسئولیت را بر عهده گرفتیم تا از وی تقدیر کنیم، تقدیر از سال‌ها ایثارگری، ازخود گذشتگی، بزرگواری، پدری و استادی است که وی در حق همه داشته‌اند.

حجت الاسلام اخوان صباغ بیان کرد: برخی از مسئولان و بزرگان کشوری و حتی بزرگانی از استان بصره عراق برای این مراسم دعوت شده‌اند. بسیاری از افراد نیز مشتاق بودند در این مراسم شرکت کنند که با توجه به مکان آن برایشان حضور مقدور نبود اما اعلام کرده‌اند که برای این مجلس پیامی خواهند فرستاد.

وی، برگزاری نمایشگاه را از برنامه‌های جانبی این آئین برشمرد و گفت: برگزاری نمایشگاه زندگینامه و صحبت‌های بزرگان کشوری و جهانی در خصوص آیت الله جزایری در کنار آئین نکوداشت انجام خواهد شد، همچنین برای وی کتاب زندگی‌نامه‌ای تدوین شده و 11 جلد کتاب از آثار علمی آیت الله جزایری در این جلسه رونمایی خواهد شد.

حجت الاسلام اخوان صباغ با بیان اینکه همه اقشار اعلام کردند که خود قصد دارند از آیت الله جزایری تقدیری داشته باشند، عنوان کرد: روز پنجشنبه در دانشگاه امیرالمومنین (ع) مراسمی با حضور قریب 400 نفر از سران عشایر و طوایف مختلف عرب، لر، بختیاری و بهمئی برگزار خواهد شد که در ادامه این آئین است؛ همچنین از سوی انجمن مفاخر کل کشور کنگره بین‌المللی برای ایشان در حال طراحی است.

وی افزود: حجت الاسلام تقوی، محسن رضایی و آیت الله اراکی نماینده مجلس خبرگان رهبری در استان مرکزی سخنران‌های مراسم هستند و حاج صادق آهنگران به مداحی و روضه‌خوانی می‌پرداخت.

مدیر کل تبلیغات اسلامی خوزستان گفت: به پیشنهاد اساتید و اندیشمندان استان، سه کارگروه اجرایی فرهنگی و تربیتی - علمی و یک دبیرخانه دائمی تشکیل داده‌ایم که این برنامه را ادامه می‌دهند و در این مسیر توسعه شناخت و معرفی حضرت آیت الله موسوی جزایری به جامعه بین‌المللی اتفاق خواهد افتاد. همچنین کمیته رسانه و فضای مجازی در نظر گرفته شده که هنوز شکل نگرفته است. 

انتهای پیام/735